Dersin Ayrıntıları
YarıyılKoduAdıT+U+LKrediAKTSSon Güncelleme Tarihi
8ECF400ZEHİR.BİTKİ-DOĞ.ZEH.2+0+02228.08.2025

 
Dersin Detayları
Dersin Dili Türkçe
Dersin Düzeyi Lisans
Bölümü / Programı ECZACILIK FAKÜLTESİ (313)
Öğrenim Türü Örgün Öğretim
Dersin Türü Seçmeli
Dersin Öğretim Şekli Yüz Yüze
Dersin Amacı Zehirli bitkiler ve doğal zehirlerin kaynağı, kimyasal yapısı ve etkileri yanı sıra toksinlerin zehirlenme belirtileri ve bitkilerle zehirlenmeye karşı ilk yardım tedbirleri hakkında temel bilgiler vermek.
Dersin İçeriği Biyojen toksin kaynağı olan yaşayan organizmalardaki doğal toksinler, kimyasal yapları ve biyolojik etkileri; biyojen toksinlerin yapı ve aktivite ilişkileri, tehlikeli zehirlerin kaynağı olan organizmalar, biyolojik sistemlerde biyojen toksinlerin rolü. Monoterpen, seskiterpen, diterpen, triterpen ve steroit yapısındaki zehirli bileşikler; saponin, fenilpropan ve antrasen yapısında olanlar; aminoasit, amin, siyanojen ve glukozinolat yapılı bileşikler; izokinolin, tropolon ve indol yapısındaki zehirli bileşikler; kinazolin, pirolizidin, piridin yapıda olanlar; terpenoit ve steroidal alkaloitler; yüksek mantarlardaki peptit yapıdaki toksinler; Türkiye’nin zehirli bitkilerinin yayılış, taksonomisi ve botanik bilgileri.
Dersin Yöntem ve Teknikleri
Ön Koşulları Yok
Dersin Koordinatörü Prof.Dr. Didem Şöhretoğlu
Dersi Verenler Doç.Dr. Dilek Ercil
Dr.Öğretim Üyesi Zeynep Doğan
Dersin Yardımcıları Yok
Dersin Staj Durumu Yok

Ders Kaynakları
Kaynaklar 1. Dauncey, E.A., Poisonous Plants, Kew Publishing, 2010. 2. Long, H.C., Poisonous Plants, Asiatic Publishing House, 2005. 3. Baytop, T., Baytop, A., Mat, A., Sun, S., Türkiye? de Zehirli Bitkiler, Bitki Zehirlenmeleri ve Tedavi Yöntemleri, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3560, Ecz. Fak. No: 54, İstanbul, 1989. 4. Baytop, T., Türkiye?de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün), 2. Baskı, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 1999. 5. Bruneton, J., Pharmacognosy, Phytochemistry, Medicinal Plants, Intercept Ltd., Andover, 1995. 6. Baytop, T., Türkiye?nin Tıbbi ve Zehirli Bitkileri, İstanbul Üniversitesi Yayınları, No.: 1039, İstanbul, 1963. 7. Güncel bilimsel literatürler 8. Ders notları (Metin, görsel sunum, görsel sunum notları)


Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme Ölçütleri
Yarıyıl Çalışmaları Sayısı Katkı
Ara Sınav 1 % 25
Ödev 1 % 25
Yarıyıl Sonu Sınavı 1 % 50
Toplam :
3
% 100

 
AKTS Hesaplama İçeriği
İş Yükü Sayısı Süre Toplam İş Yükü (Saat)
Ders Süresi 14 2 28
Sınıf Dışı Ç. Süresi 5 2 10
Ödevler 1 6 6
Ara Sınava Hazırlık 1 6 6
Genel Sınav Hazırlık 1 10 10
Toplam İş Yükü   AKTS Kredisi : 2 60

 
Dersin Öğrenme Çıktıları: Bu dersin başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla öğrenciler şunları yapabileceklerdir:
Sıra NoAçıklama
1 Öğrenci, ders süresi sonunda; Zehirlenmeye neden olan bitkileri ve doğal kaynaklı zehirleri sınıflandırır, kimyasal yapılarını sıralar, sınıflandırır.
2 Zehirlenmeye neden olan bitkilerin anatomik özelliklerini söyler.
3 Zehirlenmeye neden olan bitkilerin taşıdığı zehirli bileşenlerin kimyasal teşhislerini açıklar.
4 Zehirlenme belirtileri ve zehirlenmeye karşı ilk yardım tekniklerini sıralar, gerekçelerini açıklar.

 
Ders Konuları
HaftaKonuÖn HazırlıkDökümanlar
1 Ders ile ilgili tanımlar, Tarihçe
2 Bitkilerin kullanılışları, Farmakolojik etkilerine göre bitkiler, Zararlı bitkiler, Zehirli bitkiler, Türkiye’de en çok zehirlenmelere sebep olan bitkiler, familyaları
3 Bitkilerde zehirlenmelere sebep olan sekonder metabolitler
4 Zehirli bileşiklerin teşhis reaksiyonları (Alkaloitler, glikozitler, terpenler, kannabinoitler, grayanotoksinler vb.) Bitki zehirlenmelerinde uyulması gereken temel ilkeler ve ilk yardım
5 Alkaloitler- İzokinolein alkaloitleri (Opium, Papaver vb.), Tropolon alkaloitleri, Colchicum tu¨rleri, zehirlenme belirtileri, tedavi
6 Alkaloitler- Halusinojen indol alkaloitleri (Catha, Peganum, Echinococcus), Penicillium ve Aspergillus tu¨rlerindeki alkaloitler, Deniz organizmalarındaki alk.
7 ARA SINAV
8 Alkaloitler- İndol Alkaloitleri, Ergo alkaloitleri, Catharanthus, Strychnos alkaloitleri, Conium alkaloitleri Steroidal ve glikoalkaloitler, Tropan alkaloitleri
9 Glikozitler-Giriş, glikozit taşıyan zehirli bitkiler, familyaları, özellikleri, tanınmaları Siyanogenetik glukozitler-Genel Siyanogenetik glukozit taşıyan zehirli bitkiler
10 Fenilpropanoitler-Genel, Fenilpropanoit glikozitleri taşıyan zehirli bitkilerFenilpropanoitler-Genel, Fenilpropanoit glikozitleri taşıyan zehirli bitkiler
11 Farklı yapıda bileşikler taşıyan zehirli bitkiler- Esrar, Monoterpenler, Diterpenler, Deli balı
12 Kardiyotonik glikozitler- Kardiyotonik glikozitler taşıyan zehirli bitkiler
13 Saponinler- Saponin taşıyan zehirli bitkiler
14 Mantar Zehirlenmeleri, Zehirli Mantarlar, Zehirli bileşikleri, Zehirlenme belirtileri, Zehirlenme tedavisi
15 Genel Sınava hazırlık
16 GENEL SINAV

 
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Dersin Program Çıktılarına Katkısı
P1 P2 P3 P4 P5 P6 P7 P8 P9 P10 P11 P12 P13 P14 P15
Ö1 5 1 5 2 5 1 1 1 5 1 4 5 1 5 5
Ö2 5 1 5 1 2 4 1 1 1 1 2 3 1 5 1
Ö3 5 1 5 1 2 4 1 1 1 1 1 1 1 5 1
Ö4 5 1 5 4 2 1 1 1 5 3 4 5 1 5 1

  Katkı Düzeyi: 1: Çok Düşük 2: Düşük 3: Orta 4: Yüksek 5: Çok Yüksek

  
  https://bilsis.hacettepe.edu.tr/oibs/bologna/progCourseDetails.aspx?curCourse=2541600&lang=tr